Po zajęciu przez wojska niemieckie Czech i Słowacji, podjęto decyzje o budowie fortyfikacji zabezpieczających południową granicę Polski, w tym budowę rygla obronnego "Węgierska Górka". Prace trwały w okresie lipiec- sierpień 1939 roku. Z zaplanowanych 21 schronów wybudowano w stanie surowym 5: "Waligóra", "Włóczęga", "Wędrowiec", "Wąwóz" i "Wyrwidąb". Wszystkie forty zostały obsadzone za wyjątkiem "Wyrwidęmba" w dniu 30 VIII 1939 przez 151 kompanie forteczną w składzie 4 oficerów, 12 podoficerów i 53 żołnierzy, pod dowództwem kpt. Tadeusza Semika. Całością obrony dowodził mjr Kazimierz Czarkowski mając do dyspozycji Batalion KOP "Berezwecz", pododziały Obrony Narodowej z batalionu ON "Żywiec", 151 Baterię Artyleri Górskiej. Łącznie około 1100 oficerów i żołnierzy. Na ten odcinek natarła niemiecka 7 Dywizja Piechoty licząca 17.700 oficerów i żołnierzy ok 150 dział i 140 ckm.

Mjr. Kazimierz Czarkowski - dowódca obrony Węgierskiej Górki

Kpt. Tadeusz Semik - dowódca "Wędrowca"

Budowa Schronu

Żołnierze Niemieccy po Zdobyciu Schronu

Schron bojowy "Wędrowiec" - dowodzony przez kpt. Tadeusza Semika, zastępca sierż. Stanisław Raczyński. Załoga liczyła 3 podoficerów i 15 szeregowców. Łącznie 20 żołnierzy. Ciężki betonowy schron bojowy typu "D" uzbrojenie 1 działko ppanc. Boforsa kal. 37 mm, 3 ckm browning wz. 30 kal. 7,92 mm, dwa w strzelnicach, jeden używany na górze schronu. Nie zamontowano kopuły pancernej obserwacyjno-bojowej, jedynie ułożono na schronie worki z piaskiem. Posiadał dwa wyjścia zapasowe, dwie wyrzutnie rakiet oświetlających, 2 zrzutnie granatów, 3 otwory strzeleckie oraz otwory do sygnalizacji optycznej. Agregat prądotwórczy, instalacja wentylacyjna i reflektory nie zostały zamontowane. Schron brał czynny udział w walkach 2-3 września. od ok 8:30 3 września powstrzymał samotnie próby przebicia się przez Węgierską Górkę pododdziałów niemieckich.

Skapitulował około godz. 17:00 po wyczerpaniu amunicji. Z jego załogi zginęło 5 żołnierzy. Strzelcy Stanisław Fliś i Jan Kulpa polegli w czasie walk nocnych 2-3 września walcząc na górze schronu zza worków z piaskiem, sierż. Stanisław Raczyński zginał w czasie ostrzału niemieckich dział ppanc, na górze schronu 3 września, strzelec Antoni Michalski w izbie bojowej działa ppanc. Po poddaniu schronu Niemcy zastrzelili strzelca Jana Tlałkę, przed wymordowaniem reszty załogi uchronił polskich żołnierzy jeden z oficerów niemieckich. Łącznie straty polskie to 12 zabitych i ok. 20 rannych. Straty niemieckie w walkach to około 200 zabitych i 300 rannych.

Zacięta obrona Węgierskiej Górki pozwoliła na wycofanie Grupy Operacyjnej "Bielsko" i zapobiegła rozbiciu południowego skrzydła obrony Armii "Kraków". Obrona ta do historii przeszła jako "Westerplatte Południa"

 

 

Wnętrze:

Pięknie ... i to jak ...